«Արմենիան Քափըր Փրոգրամ» ՓԲԸ-ն իր գործունությունն իրականացնում է բնապահպանական տեսանկյունից էական ռիսկեր պարունակող ոլորտում: Իր հիմնական արտադրական միավորի՝ Ալավերդու պղնձաձուլական գործարանի բնապահպանական անվ­տանգության ապահովման խնդիրը մշտապես եղել է ընկերության սոցիալական պա­տաս­խա­նատվության օրակարգում: Պղնձաձուլական գործարանի աշխատանքը շրջակա միջավայրի համար անվտանգ դարձնելու և կայուն, ինքնահարատ զարգացման սկզբունքներին լիար­ժե­քո­րեն համապատասխանեցնելու իրատեսական ուղիներ բացահայտելու նպատակով ընկերութ­յան նախաձեռնությամբ և միջոցներով իրականացվել են մի շարք հետազոտություններ և ուսում­նասիրություններ:

Զգալի աշխատանքներ են կատարվել օդային ավազան արտանետումների բացասական ազդեցությունը շրջակա միջավայրի վրա նվազեցնելու ուղղությամբ: Դեռևս 2003թ. հաս­տատ­վել է բնապահպանական միջոցառումների ծրագիր, որի շրջանակներում կատարվել են մի շարք քայլեր: Մասնավորապես՝ յուրաքանչյուր կոնվերտերի հետ միաժամանակ երկու ցիկ­լոն­ներ շահագործելու շնորհիվ հնարավոր եղավ մեծապես նվազեցնել ծծմբային գազերի չկազ­մա­կերպ­ված արտահոսքը և ավելացնել հավաքվող ու կրկնակի վերամշակվող փոշու քանակը: 2005թ. ցիկ­լոն­նե­րի վրա տեղա­դր­վել է փոշու պարբերաբար բեռ­նա­թափման համակարգ, իրա­կա­նաց­վել են գազերի չկազ­մակերպված արտանետումների նվա­զեց­մանն ուղղված միջո­ցա­ռում­ներ, որոնց արդ­յուն­­քում ընդհանուր արտանետումների մեջ գա­զե­րի անկազմակերպ ար­տա­հոսքի տեսակարար կշիռը նվազել է մինչև 3%, այդուհետ ծծմբային գազերի նշանակալից ծավալներով արտանետման միակ աղբյուրը ծխնելույզն է:

Արտանետվող գազերի՝ շրջակա միջավայրի վրա Ալավերդու պղնձաձուլական գործա­րա­նի բացասական ազ­դե­ցությունը պայմանավորող հիմնական գործոնը դրանցում ծծմբային ան­հիդ­րիդի առկայությունն է: Այդ խնդիրը հնարավոր չէ լուծել գազազտիչներով (ֆիլտրերով) իրա­կանացվող մեխանիկական զտմամբ: Ծծմբային անհիդրիդ պարունակող գազերի վնա­սա­զերծ­ման այսօր հայտնի տեխ­նո­լո­գիա­նե­րը ենթադրում են կամ դրա չեզոքացում որևէ ազդա­նյութի կի­րառմամբ, կամ ծծմբային անհիդրիդի օգ­տահանմամբ երկրորդային ապ­րան­քային ար­տադրանքի (ծծմբական թթու, տարրական ծծումբ և այլն) ստացում: Հնարավոր եր­կու սկզբունքային ուղղություններով էլ ընկերությունը որոշակի գործունեություն է ծավալել, սա­կայն խնդրի լուծման հնարավոր տարբերակների հետագա համակողմանի ուսումնասիրութ­յան արդյունքում գազերի վնա­­սա­զերծ­ման թվարկված եղանակները ընկերության համար հա­մարվել է ոչ նպատակահարմար թե՛ տնտեսական, թե՛ բնապահպանական տեսանկյուններից:

Խնդրի արմատական լուծում են­թադ­րող իրատեսական այլընտրանքների բացակա­յութ­յան պայմաններում ընկերությունն ընտրեց արտանետման աղբյուրի՝ ծխնելույզի տեղափո­խութ­յան տարբերակը: Սա բնա­պահ­պա­նական խնդրի թեև ժամանակավոր լուծում կարող է հա­մարվել, սակայն միակ իրա­տե­սական ծրագիրն էր, որը կարող էր համադրել Ալավերդի քա­ղա­քում և հարակից բնա­կա­վայ­րե­րում սոցիալական աղետ թույլ չտալու և բնա­պահ­պա­նա­կան իրա­դրության բարելավման հրամայականները: Իրականացված միջոցառման արդյունքում Ալավերդու պղնձաձուլական գործարանի ծխնելույզը 780 մ բացարձակ բարձ­րու­թյունից տե­ղա­փոխվել է 1102 մ բացարձակ բարձրության վրա, որտեղ տեղադրվել է 18 մ բարձրությամբ, 2×3 մետր չափի բկանցքով ծխնելույզ: Նախ­կին՝ 100 մ բարձ­րու­թյամբ ծխնելույզի համեմատությամբ՝ գազերն ար­տա­նետվում են 240 մ-ով ավելի բարձր կետից: Գազերի տեղափոխումը նախկին ծխնե­լույ­զի հարթակից իրա­կա­նաց­վում է մոտ 920 մետր երկարությամբ նա­խած­խ­անց­քով: Նոր ծխա­տարը շահագործման է հանձնվել 2011 թվականին:

Հա­մա­ձայն ՀՀ բնապահպանության նախարարության «Շրջակա միջավայրի մոնիթորինգի և տեղեկատվության կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի տվյալների, եթե մինչ նոր ծխնելույզի ու ծխատարի կառուցումը Ալավերդի քաղաքում ծծմբային անհիդրիդի սահմանային թույ­լատ­րելի կոնցենտ­րա­ցիան (խտությունը) գերազանցվում էր 10-12 անգամ, ապա 2011թ. հոկտեմ­բե­րից՝ ծծմբային անհիդրիդի ՍԹԿ-ի (սահմանային թույլատրելի կոնցենտրացիայի) գերազանցումը կազմում է առավելագույնը 2.5 անգամ: Նոր ծխատարի և ծխնելույզի շահագործման անցած ժամանակա­հատ­վածում արձանագրված արդյունքները փաստում են, որ Ալավերդի քաղաքի և հարակից բնակավայրերի վրա Ալավերդու պղնձա­ձու­լա­կան գոր­ծա­րա­նի արտանե­տումների ազդե­ցութ­յան նվա­զեց­ման և այդ բնակավայրերում բնա­պահպանական ընդհանուր իրա­վի­ճա­կի բա­րե­լա­վման տեսանկյունից միջոցառումն առ այսօր եղել է արդյունավետ:

2016թ. մայիսից «Էյ-Սի-Փի» ՓԲ և չինական CITIC Construction Co. Ltd. (China CITIC Group պետական մասնակցությամբ կորպորացիայի դուստր կազմակերպություն) ընկերությունների միջև բանակցություններ են սկսվել Հայաստանում պղնձաձուլարան կառուցելու ուղղությամբ: Նախատեսվող պղնձաձուլարանը կիրառելու է աշխարհում այսօր կիրառվող ոլորտի ամենա­ա­ռաջատար փորձը և տեխնոլոգիաները: Արտադրական ցիկլը ենթադրում է ողջ շղթան՝ հու­մ­քի վերամշակումից մինչև զտված պղնձի ստացում, իսկ հեռանկարում՝ զտված պղնձից պատ­րաս­տի իրերի արտադրություն: Նախագծի բյուջեն նախնական հաշվարկներով կազմում է 450-600 մլն ԱՄՆ դոլար, արտադրողականությունը՝ 100 հազ. տ մաքուր պղինձ:

Անշուշտ, նման մասշտաբային նախագծի իրականացման ճանապարհին ամենամեծ մար­տա­հրավերը ևս հանդիսանում է ծծմբային գազերի չեզոքացումը՝ ծծմբական թթու, էլե­մենտար ծծումբ արտադրելու կամ ուղղակի չեզոքացման եղանակով: Աշխատանքային խմբի կողմից քննարկվել են նշված բոլոր տարբերակաները և, համադրելով արտադարական, բնապահ­պա­նա­կան, տնտեսական, ենթակառուցվածքային հնարավորությունները և ցուցանիշները, ծծմ­բա­յին գազերի չեզոքացման եղանակ է ընտրվել գազերի ուղղակի չեզոքացումը կրաքարի մի­ջո­ցով: Նման եղանակով հնարավոր է իրականացնել ծծմբային գազերի 98% և ավելի կորզում՝ ստանալով տեխնիկական գիպս:

Ծրագրի իրականացման համար հումք են ծառայելու Հայաստանի և Արցախի լեռնա­հան­քա­յին կոմբինատներում արտադրվող պղինձ պարունակող խտանյութերը, պատրաստի ար­տադ­րանքը՝ մաքուր պղնձի և (կամ) պատրաստի արտադրանքի տեսքով, իրացվելու է չինա­կան կողմի մասնակցությամբ: